Wprowadzenie
Coraz więcej osób w Polsce zaczyna swoją przygodę z biznesem od działalności nierejestrowanej. To świetne rozwiązanie dla osób, które chcą dorobić, przetestować pomysł na firmę albo pracować dorywczo bez konieczności zakładania pełnej działalności gospodarczej.
Jedno z najczęściej zadawanych pytań brzmi: czy trzeba płacić ZUS przy działalności nierejestrowanej w 2026 roku? Odpowiedź jest prosta – nie. Jednak temat ma kilka wyjątków i niuansów, które warto poznać.
1. Czym jest działalność nierejestrowana?
Zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców działalność nierejestrowana to:
- działalność prowadzona przez osobę fizyczną,
- bez wpisu do CEIDG,
- z miesięcznym przychodem nieprzekraczającym 75% minimalnego wynagrodzenia.
W 2026 roku minimalne wynagrodzenie prognozowane jest na ok. 4 806 zł brutto.
Oznacza to, że limit przychodu dla działalności nierejestrowanej wyniesie:
75% × 4 806 zł = 3 604,50 zł miesięcznie.
2. Obowiązki wobec ZUS przy działalności nierejestrowanej
Najważniejsza informacja:
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnym.
Co to oznacza w praktyce?
- brak obowiązku zgłoszenia do ZUS,
- brak obowiązku opłacania składek emerytalnych, rentowych, chorobowych, wypadkowych,
- brak składki zdrowotnej.
Wyjątek: umowa cywilnoprawna
Jeśli przy okazji prowadzenia działalności nierejestrowanej zawierasz umowę zlecenie z klientem, wtedy zleceniodawca może odprowadzać składki ZUS. To jednak wynika z umowy, a nie z samej działalności.
3. Kiedy powstaje obowiązek rejestracji działalności i ZUS?
Działalność nierejestrowana ma charakter tymczasowy i testowy.
Jeśli przychód w którymkolwiek miesiącu przekroczy limit (3 604,50 zł), masz obowiązek:
- zarejestrować firmę w CEIDG,
- zgłosić się do ZUS w ciągu 7 dni,
- rozpocząć opłacanie składek (z ulgami, np. ulga na start).
W praktyce oznacza to, że od momentu przekroczenia limitu stajesz się pełnoprawnym przedsiębiorcą z obowiązkami wobec ZUS.
4. Plusy działalności nierejestrowanej pod kątem ZUS
- Zero składek – oszczędność nawet ponad 2 300 zł miesięcznie w porównaniu z dużym ZUS.
- Brak formalności w ZUS – nie trzeba składać deklaracji, zgłoszeń ani rozliczeń.
- Niskie ryzyko finansowe – jeśli biznes nie wypali, nie ponosisz kosztów składek.
- Elastyczność – możesz dorabiać np. z rękodzieła, usług online, korepetycji czy sprzedaży w internecie.
5. Minusy i ograniczenia
- Brak składek = brak świadczeń – nie masz prawa do zasiłku chorobowego, macierzyńskiego ani emerytury z ZUS.
- Limit przychodów – maksymalnie 3 604,50 zł miesięcznie (2026).
- Brak ciągłości – w każdej chwili możesz przekroczyć limit i musisz wtedy formalnie założyć firmę.
- Składki zdrowotne – nie są opłacane, więc trzeba samodzielnie zadbać o ubezpieczenie zdrowotne (np. przez dobrowolne ubezpieczenie w NFZ lub polisę prywatną).
6. Porównanie kosztów – działalność nierejestrowana vs pełna JDG
| Rodzaj działalności | Składki społeczne | Składka zdrowotna | Razem (2026) |
|---|---|---|---|
| Działalność nierejestrowana | 0 zł | 0 zł | 0 zł |
| Ulga na start | 0 zł | ok. 432 zł | 432 zł |
| Mały ZUS (preferencyjny) | ok. 530 zł | ok. 432 zł | ~962 zł |
| Duży ZUS | ok. 1 927 zł | ok. 432 zł | ~2 359 zł |
7. Kto najczęściej korzysta z działalności nierejestrowanej?
- studenci i osoby dorabiające,
- freelancerzy testujący rynek (grafika, copywriting, IT),
- rękodzielnicy i twórcy online,
- osoby planujące otworzyć firmę, ale chcące najpierw sprawdzić potencjał biznesu.
8. Jak zacząć działalność nierejestrowaną?
- Sprawdź, czy Twój przychód nie przekroczy miesięcznego limitu.
- Zacznij działać – wystawiaj rachunki (bez NIP, tylko dane osobowe).
- Prowadź prostą ewidencję sprzedaży.
- Rozlicz przychód w zeznaniu rocznym PIT-36.
Podsumowanie
Działalność nierejestrowana w 2026 roku to świetny sposób na start w biznesie bez kosztów ZUS.
Dopóki nie przekroczysz limitu 3 604,50 zł przychodu miesięcznie, nie płacisz żadnych składek. To oznacza pełną oszczędność i brak biurokracji w ZUS.
Jednak pamiętaj – brak składek to brak ochrony i świadczeń. Dlatego traktuj działalność nierejestrowaną jako etap przejściowy, testowy. Jeśli Twój biznes się rozwija, naturalnym krokiem będzie rejestracja firmy i skorzystanie z ulg ZUS (ulga na start, mały ZUS, mały ZUS Plus).