Wprowadzenie
Kwota wolna od podatku to jeden z najważniejszych elementów systemu podatkowego w Polsce. To właśnie od niej zależy, jaka część dochodu jest zwolniona z opodatkowania.
W 2026 roku planowane są zmiany, które wpłyną nie tylko na pracowników etatowych, ale również na przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.
W tym artykule wyjaśnię:
- czym jest kwota wolna od podatku,
- jakie zmiany szykują się w 2026 roku,
- jak wpłyną one na przedsiębiorców rozliczających się według różnych form opodatkowania.
1. Czym jest kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku to część dochodu, od której nie płaci się PIT.
W praktyce oznacza to, że jeżeli Twój dochód w skali roku mieści się w limicie kwoty wolnej, nie zapłacisz podatku dochodowego.
Obecnie (2025):
- kwota wolna wynosi 30 000 zł rocznie,
- odpowiada to 0% podatku od pierwszych 30 tys. zł dochodu,
- dotyczy podatników rozliczających się na skali podatkowej (12% i 32%).
2. Kwota wolna od podatku w 2026 roku – planowane zmiany
Według założeń rządu, w 2026 roku rozważane są następujące scenariusze:
- Podniesienie kwoty wolnej z 30 000 zł do 60 000 zł – to jedna z propozycji dyskutowanych w kampanii wyborczej i analiz budżetowych.
- Zachowanie obecnej wysokości (30 000 zł) – przy wysokich kosztach budżetu państwa część ekspertów uważa, że rząd może opóźnić podwyżkę.
Potencjalny scenariusz (60 000 zł):
- Osoba osiągająca dochód do 5 000 zł miesięcznie brutto nie zapłaci PIT w ogóle.
- Dla dochodów wyższych – podatek będzie naliczany dopiero powyżej 60 000 zł rocznie.
3. Kogo obejmuje kwota wolna od podatku?
Kwota wolna dotyczy wyłącznie podatników rozliczających się według skali podatkowej.
To oznacza:
- Tak – przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych (skala podatkowa).
- Nie – przedsiębiorcy na podatku liniowym (19%), ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych czy karcie podatkowej.
4. Jak zmiana wpłynie na przedsiębiorców?
A) Skala podatkowa (12% i 32%)
- Jeżeli kwota wolna wzrośnie do 60 000 zł, przedsiębiorca rozliczający się na skali zapłaci PIT dopiero powyżej tej kwoty.
- Dla dochodu 100 000 zł rocznie – opodatkowaniu podlega tylko 40 000 zł.
B) Podatek liniowy (19%)
- Brak kwoty wolnej.
- Nawet jeśli kwota zostanie podniesiona, przedsiębiorca na podatku liniowym nie skorzysta z ulgi.
C) Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- Brak kwoty wolnej – ryczałtowcy płacą podatek od pierwszej złotówki przychodu.
D) Karta podatkowa
- Podatek ustalany jest z góry – kwota wolna nie ma zastosowania.
5. Przykłady wyliczeń
Przykład 1 – przedsiębiorca na skali podatkowej
Dochód roczny: 80 000 zł
- Kwota wolna 30 000 zł → opodatkowane 50 000 zł → podatek 6 000 zł (12%).
- Kwota wolna 60 000 zł → opodatkowane 20 000 zł → podatek 2 400 zł.
Oszczędność: 3 600 zł rocznie.
Przykład 2 – przedsiębiorca na podatku liniowym
Dochód roczny: 80 000 zł
- Podatek liniowy 19% = 15 200 zł.
- Brak kwoty wolnej → brak oszczędności.
6. Zalety i wady podwyższenia kwoty wolnej
Zalety:
- realne oszczędności dla przedsiębiorców na skali podatkowej,
- większa atrakcyjność rozliczenia na skali w porównaniu do podatku liniowego,
- ulga szczególnie korzystna dla małych firm i freelancerów.
Wady:
- brak korzyści dla podatku liniowego i ryczałtu,
- niepewność legislacyjna – zmiany mogą być wprowadzone później lub w innej formie,
- możliwe skutki dla finansów publicznych (niższe wpływy z PIT).
7. Co powinien zrobić przedsiębiorca?
- Śledzić zmiany – ostateczne decyzje w sprawie kwoty wolnej zapadną wraz z ustawą budżetową na 2026 rok.
- Porównać formy opodatkowania – jeśli kwota wzrośnie do 60 000 zł, wielu przedsiębiorców może rozważyć przejście ze stawki liniowej na skalę.
- Konsultować z księgowym – każdy przypadek jest indywidualny, warto przeliczyć realne oszczędności.
Podsumowanie
Kwota wolna od podatku w 2026 roku może stać się jednym z najważniejszych tematów dla przedsiębiorców.
Jeżeli zostanie podniesiona z 30 000 zł do 60 000 zł:
- przedsiębiorcy na skali podatkowej zyskają nawet kilka tysięcy złotych rocznie,
- osoby na podatku liniowym czy ryczałcie nie odczują zmian.
Dla wielu małych firm i freelancerów zmiana może oznaczać, że skala podatkowa stanie się bardziej opłacalna niż podatek liniowy.